Şanghay'daki (Çin) go yaşantısına bir bakış

Çağatay Tavşanoğlu

Geçtiğimiz haftalarda Şanghay’da (Çin) kısa bir süre için çocukların weiqi (veiçi = go) öğrendikleri okulları ziyaret etme ve bu okullardan birisinde go eğitimi vermekte olan Wang Cue (Seeker) ile görüşme imkânım oldu. Oğlum Uygar ile birlikte yaptığımız ziyaretler sırasında birçok çocukla go oynama fırsatımız oldu. Bu sırada Seeker ile go öğretme teknikleri üzerine bilgi alışverişinde bulunduk ve kendisi ile Şanghay’daki go yaşantısı hakkında da konuştuk. Kendi gözlemlerimi Seeker’ın anlattıkları ile birleştirerek derlediğim, Çin’in en kalabalık kenti olan Şanghay’daki go yaşantısı ile ilgili kısa yazıyı aşağıda bulabilirsiniz.

Seeker ve öğrencileri

Seeker, Şanghay’da birçok go okulunda öğretmenlik yapmakta olan 5 dan seviyesinde (KGS’de 7 dan) bir go oyuncusu. Şu anda en çok vakit ayırdığı okul, geleneksel Çin sanatlarının çocuklara öğretildiği Yixin Akademisi’ndeki veiçi sınıfı (adres: Yixin Academy, Yang Gao Zhong Lu, Pudong Xinqu, Shanghai). Şanghay’ın görece yeni yerleşim alanlarından olan Pudong’da yer alan bu go okulunda, farklı seviyelerden çok sayıda çocuk ders almakta. Enstitü binasında küçük bir go sınıfı olmasına karşın, haftada 30 saat civarında go dersi verilmekte. Derslere katılan çocukların yaşları 7 ila 12 arasında değişiyordu. Dersi alan görece küçük çocukları enstitüye anne babaları getiriyor ve onlar dersteyken girişte bulunan salonda yeşil çay içerek çocuklarını bekliyorlar. Çoğu çocuğun ebeveyni goyu bilmiyormuş bu arada. Bu çocuklar arasında go’ya yeni başlayanlar olduğu gibi, 4-5 yıldır go dersi alan öğrenciler de var. Buradaki derslerde, öğrenciler birbirleri ve öğretmenleri ile oynuyorlar, daha sonra öğretmenleri hatalarını yorumluyordu. Ayrıca başlangıç seviyesindeki çocuklar yakalama oyunu (atari-go) oynuyorlardı. Dikkatimi çeken, ilerlemiş seviyeye sahip olsalar da öğretmen çocukların yakalama oyunu oynamasını istiyordu pratik yapmaları için. Aralarla birlikte 2-3 saat süren dersin sonunda, öğrencilere bir sonraki derse kadar çözmeleri için go problem kitabından ödev veriliyordu. Burada oynadığım en güçlü çocuk 9 yaşlarında bir 4 kyu idi.

7 yaşında 3 dan seviyesindeki öğrenci (ortada)

Seeker ile birlikte, daha güçlü çocuk oyuncuların bulunduğu bir diğer go enstitüsüne de gittik. Bu enstitü büyük bir bina kompleksinin tek bir katında bulunuyordu (adresi: Hua Yuan building, No. 3500 Kaixuan road, Xuhui district, Shanghai). Bu okulda, orada bulunan en güçlü çocuklardan birisi ile karşılaşma imkânım oldu. 7 yaşında ve 3 dan seviyesindeki ismini hatırlayamadığım bu çocuk, oynadığımız oyunların ilkini 13,5 puanla, daha sonrakini ise terk ile kazandı. Rakibin yaşı ve seviyesini düşününce, bu oyunlar oldukça heyecan verici idi. Daha sonra 6 dan seviyesindeki (KGS’de 8 dan) bir öğretmenin, 15-20 kadar 6-8 yaşlarında çocuğa Çince anlattığı dersi dinledim. Çocuklardan beklenen, kendilerine verilen amatör birkaç dan seviyesindeki ölüm yaşam problemlerini çözmeleri idi. Gerçekten de birçok çocuğun problemlerin cevabını hızlıca verebiliyor olması etkileyiciydi. Çocukların aralarında dersle hiç ilgilenmeyerek arka sıralarda birbirlerini itiştirenleri de vardı ama birkaç haylaz çocuk öğretmenin dikkati dağıtmaya yetmemişti.

Çin taşları

Şanghay’da dikkatimi çeken noktalardan biri, gittiğim ve oynadığım her yerde tek yüzü konkav Çin taşlarının kullanılıyor olmasıydı. Ayrıca, oyunların sonunda Çin kurallarına göre sayma geleneği de var. İlk birkaç oyunumda Çin kuralları ile taşları saymanın inceliklerini bilmediğimden, rakiplerim olan küçük çocuklar oyunu saymıştı. Ama birkaç sefer oynadıktan sonra Çin kurallarına göre saymaya da alışılıyor.

Şanghay’da en az 100.000 kişinin go oynadığı (bu sayı 300.000’e kadar da çıkabilir) bilinmekte ve birçok ulusal seviyede go turnuvası bu şehirde gerçekleştirilmekte. 20.yy’da Çin’de go’nun popülerleşmesinde önemli rol oynamış olan, Şanghay Belediye Başkanlığı ve Çin Dışişleri Bakanlığı da yapmış olan, Mareşal Chen Yi’nin adına düzenlenen en büyük ulusal amatör turnuvalardan birisi de burada düzenlenmekte.

Chen Yi

Ayrıca, 25 milyon nüfuslu bir megakent olan Şanghay’ın farklı ilçe ve bazen sokakları arasında da yerel turnuvalar düzenlenmekte. Bu kadar kalabalık bir go topluluğunun olduğu şehirde doğal olarak yüksek seviyeli amatör go oyuncu sayısı da oldukça fazlaymış. Bununla birlikte, sokaklarda go oynayan insanları pek göremiyorsunuz Şanghay’da. Birkaç parkta buluşmalar olduğu yazıyor Sensei’s Library sitesinde, ancak en azından birisine ben gittiğimde go oynayan kimse yoktu. Bunun yerinde sokak başlarında kâğıt oynayan ya da Çin satrancı oynayan yaşlı insanlara rastlayabilirsiniz. Şanghay, çok sayıda profesyonel go oyuncusu da çıkarmış bir kent. Hatta bu oyunculardan üçü bu sene düzenlenen Avrupa Go Kongresindeki tüm ana turnuvaların ilk üç sırasında yer aldılar.

Çin’de ulusal amatör go turnuvalarının ödülleri çok yüksek olabiliyor (bazıları 100.000 TL). Birçok yüksek seviyeli amatör oyuncu bu turnuvalara katılarak ve ödül kazanarak geçimlerini sağlıyorlar. Bu turnuvalarda en çok başarılı olan Çin’in en güçlü dört amatör oyuncusundan ikisi ise Şanghay’da bulunuyor. Bunlardan birisi daha önce bahsettiğim güçlü çocukların bulunduğu go okulunun da sahibi. Seeker’la birlikte o okula gittiğimizde onu göremedik çünkü bir ulusal turnuva daha ‘kazanmak’ için başka bir şehirdeymiş.

Go okulunun girişindeki yazı

Burada Çince bilmek, birçok faaliyeti takip etmek için çok önemli. Seeker İngilizce bildiği için onunla iletişim kurabildim ve Şanghay’daki go yaşantısı hakkında bir miktar bilgi edinebildim. Ancak, okullarda karşılaştığım başka hiçbir öğretmen ya da oyuncu İngilizce bilmiyordu. Dolayısıyla, Çince bilmeyen birisi için burada go aktivitelerini takip etmek, yönlendirici (tanıdık) birisi olmadıkça oldukça zor görünüyor. Yine de, go okullarında bulunan çocukların bir kısmının İngilizce konuşabiliyor olması nedeniyle, gelecekte Şanghay’ın güçlü go oyuncuları ile iletişim kurmanın daha kolay olacağını sanıyorum.


 
















Yixin Akademisi ağ sayfası: http://www.yixinshuyuan.com/
Seeker’ın ağ sayfası: http://goplayer.blog.sohu.com/
http://senseis.xmp.net/?WeiqiPlacesInChina