Çeviren: Çağatay Tavşanoğlu
“Go, rekabete dayalı bir oyun olsa da, oyun sırasındaki en önemli şey zihinsel duruşunuzdur”. Bu, Çin Go Derneği’nin ana binasının duvarı üzerinde yazılı duran bir dizedir. Bunun bir sonraki satırı şu şekilde olabilirdi: Go bir taktik oyunu olsa bile, birinci sınıf bir oyuncu iyi bir davranış içerisinde olmalıdır.
Üç Doğu Asya ülkesinden Koreli, Çinli ve Japon oyuncular, gonun tüm tarihi süresince görgü kurallarına ustalıktan daha çok önem vermişlerdir, bunun sebebi de Konfüçyüsçülüğün bu bölgedeki yoğun etkisidir.
Go'da eski görgü kuralları
Goda görgü kurallarının özü, rakibinizin şahsında somutlaşmaktadır. Aşağıdaki metin, Yi Lu (Gonun Kuralları) adlı eski bir Çince kitapta geçmektedir ve oyuncuların olumsuz davranışlarının nasıl cezalandırıldığına bir örnektir:
Bir grubun öleceği konusunda yalan söylemek; sevinmiş ya da üzülmüş numarası yapmak, şaşırmış numarası yapmak ya da kendini acındırmak, ya da diğer kişinin ruh halini rahatsız etmek 50 hafif kırbaç ile cezalandırılır. Bu tarz bir hilekârlık, rakibine orada başka bir hamle bulunmadığını ve farklı bir yere oynaması gerektiğini düşündürterek, rakibin hata yapmasına yol açma amacını taşır.
“Bu grup ölecek” diyerek yalan söylemek tamamen ölmemiş olan bir grubun “ölü” olarak nitelendirilmesi anlamına gelir ve aslında rakibin sıradaki hamlesini başka bir yere oynamasını sağlamak amaçlı bir hiledir.
Sevinmiş numarası yapmak, henüz oyun bitmemişken “kazandım, kazandım!” demeyi kapsar ve rakibin oyuna dikkatinin kaybolmasına yol açan bir hiledir.
Üzülmüş numarası yapmak, henüz kaybettiği kesinleşmemiş bir oyunda kişinin “umutsuz!” diyerek savaşma ruhunu kaybettiğini göstermesidir ve rakibin oyuna dikkatini azaltan bir hiledir.
Şaşırmış numarası, aniden bir şeyi fark ederek “ah ya!” şeklinde ünlem kullanmaktır ve rakibi iyice düşünmeden oynatmaya yönelik bir hiledir.
Modern görgü kuralları
Modern go görgü kuralları daha basittir ve uygulaması daha kolaydır. Görgü kurallarını uygulayarak, kendinizi rakibinizin yerine koyabilir ve ayrıca gonun derinliğini öğrenebilirsiniz. Aşağıda, bir oyun sırasında uymanız gereken en temel görgü kuralları sıralanmıştır:
Sizden daha kıdemli ve yaşlılara saygı gösterin
Kıdemli bir kişi, konumuna uygun bir şekilde (sıklıkla da duvarın kenarına) oturmalıdır. Daha genç ya da daha zayıf oyuncu saygısını göstermek için go tahtasını silmelidir.
Oyun başlamadan önce dostluğun ifade edilmesi
Kore ve Japonya’da, oyun başlamadan önce her bir oyuncu başlarıyla birbirlerini selamlar. Çinli oyuncular el sıkışmayı tercih ederler.
Doğru duruş
Bir go oyuncusunun bedeni, oyun sırasında iyi bir duruşa sahip olmalıdır, yani ağırbaşlı bir şekilde oturmalıdır. Ayrıca, bir taş alarak tahtaya yerleştirmenin de uygun bir yolu vardır.
İlk hamle
İlk hamle sağ üst köşeye oynanmalıdır, böylece rakibiniz de ilk hamlesini kendi sağ üst köşesine yapabilecektir.
Taşlar hareket ettirilemez
Satrancın aksine, tahtaya yerleştirilen bir go taşı, bu taş hapsedilip tahtadan kaldırılmadıkça hareket ettirilemez.
Toparlama
Bir oyun sona erdiğinde, oyuncular tahtadan taşları kaldırmalı, rengine göre dizmeli ve kâselere tekrar koymalıdır.
Oyunu gözden geçirme
Bir oyun sona erdiğinde, her iki oyuncu da oyunu yeniden gözden geçirmeli ve neyi iyi yaptıklarını neyi yanlış yaptıklarını tartışmalıdırlar, böylece her ikisi de birbirinden birçok şey öğrenebilir.
İzleyiciler yorum yapamaz
İzleyiciler, bir oyunu izlerken sessiz olmalıdırlar.
Aslında, iyi davranışlı bir go oyuncusu olmak çok zor değildir. Sadece, sizi rahatsız eden şeylerin başkalarını da rahatsız edebileceğini düşünmeniz yeterlidir.
Not: Bu yazı Güney Kore’de çıkan “The Korea Times” adlı gazetenin Baduk sayfasında 17.11.2005 tarihinde “The etiquette of baduk” başlığı ile yayınlanmıştır. Bu yazının çevirisi, ilk olarak Fuseki fanzininin Mayıs 2007 tarihinde çıkan 3. sayısında yayınlanmıştır, burada birkaç düzeltme ile yayınlanmaktadır. Yazıda kullanılan görsel http://en.wikipedia.org/wiki/Go_(game) adresinden alınmıştır.
Go'da eski görgü kuralları
Goda görgü kurallarının özü, rakibinizin şahsında somutlaşmaktadır. Aşağıdaki metin, Yi Lu (Gonun Kuralları) adlı eski bir Çince kitapta geçmektedir ve oyuncuların olumsuz davranışlarının nasıl cezalandırıldığına bir örnektir:
Bir grubun öleceği konusunda yalan söylemek; sevinmiş ya da üzülmüş numarası yapmak, şaşırmış numarası yapmak ya da kendini acındırmak, ya da diğer kişinin ruh halini rahatsız etmek 50 hafif kırbaç ile cezalandırılır. Bu tarz bir hilekârlık, rakibine orada başka bir hamle bulunmadığını ve farklı bir yere oynaması gerektiğini düşündürterek, rakibin hata yapmasına yol açma amacını taşır.
“Bu grup ölecek” diyerek yalan söylemek tamamen ölmemiş olan bir grubun “ölü” olarak nitelendirilmesi anlamına gelir ve aslında rakibin sıradaki hamlesini başka bir yere oynamasını sağlamak amaçlı bir hiledir.
Sevinmiş numarası yapmak, henüz oyun bitmemişken “kazandım, kazandım!” demeyi kapsar ve rakibin oyuna dikkatinin kaybolmasına yol açan bir hiledir.
Üzülmüş numarası yapmak, henüz kaybettiği kesinleşmemiş bir oyunda kişinin “umutsuz!” diyerek savaşma ruhunu kaybettiğini göstermesidir ve rakibin oyuna dikkatini azaltan bir hiledir.
Şaşırmış numarası, aniden bir şeyi fark ederek “ah ya!” şeklinde ünlem kullanmaktır ve rakibi iyice düşünmeden oynatmaya yönelik bir hiledir.
Modern görgü kuralları
Modern go görgü kuralları daha basittir ve uygulaması daha kolaydır. Görgü kurallarını uygulayarak, kendinizi rakibinizin yerine koyabilir ve ayrıca gonun derinliğini öğrenebilirsiniz. Aşağıda, bir oyun sırasında uymanız gereken en temel görgü kuralları sıralanmıştır:
Sizden daha kıdemli ve yaşlılara saygı gösterin
Kıdemli bir kişi, konumuna uygun bir şekilde (sıklıkla da duvarın kenarına) oturmalıdır. Daha genç ya da daha zayıf oyuncu saygısını göstermek için go tahtasını silmelidir.
Oyun başlamadan önce dostluğun ifade edilmesi
Kore ve Japonya’da, oyun başlamadan önce her bir oyuncu başlarıyla birbirlerini selamlar. Çinli oyuncular el sıkışmayı tercih ederler.
Doğru duruş
Bir go oyuncusunun bedeni, oyun sırasında iyi bir duruşa sahip olmalıdır, yani ağırbaşlı bir şekilde oturmalıdır. Ayrıca, bir taş alarak tahtaya yerleştirmenin de uygun bir yolu vardır.
İlk hamle
İlk hamle sağ üst köşeye oynanmalıdır, böylece rakibiniz de ilk hamlesini kendi sağ üst köşesine yapabilecektir.
Taşlar hareket ettirilemez
Satrancın aksine, tahtaya yerleştirilen bir go taşı, bu taş hapsedilip tahtadan kaldırılmadıkça hareket ettirilemez.
Toparlama
Bir oyun sona erdiğinde, oyuncular tahtadan taşları kaldırmalı, rengine göre dizmeli ve kâselere tekrar koymalıdır.
Oyunu gözden geçirme
Bir oyun sona erdiğinde, her iki oyuncu da oyunu yeniden gözden geçirmeli ve neyi iyi yaptıklarını neyi yanlış yaptıklarını tartışmalıdırlar, böylece her ikisi de birbirinden birçok şey öğrenebilir.
İzleyiciler yorum yapamaz
İzleyiciler, bir oyunu izlerken sessiz olmalıdırlar.
Aslında, iyi davranışlı bir go oyuncusu olmak çok zor değildir. Sadece, sizi rahatsız eden şeylerin başkalarını da rahatsız edebileceğini düşünmeniz yeterlidir.
Not: Bu yazı Güney Kore’de çıkan “The Korea Times” adlı gazetenin Baduk sayfasında 17.11.2005 tarihinde “The etiquette of baduk” başlığı ile yayınlanmıştır. Bu yazının çevirisi, ilk olarak Fuseki fanzininin Mayıs 2007 tarihinde çıkan 3. sayısında yayınlanmıştır, burada birkaç düzeltme ile yayınlanmaktadır. Yazıda kullanılan görsel http://en.wikipedia.org/wiki/Go_(game) adresinden alınmıştır.
Çin oynu mu bu .
YanıtlaSil