Uzman

Çeviri: Güçlü Yılmaz
Kaynak: http://senseis.xmp.net/?Professional sayfası

Bir go terimi olarak  ‘uzman go oyuncusu’ sıfatı aşağıdaki ‘go uzmanlığı derneklerinden’ uzmanlık diploması almış kişiye verilmektedir. Türkçe’deki daha yaygın kullanımı olan kişinin uzmanlık alanı olarak bir işi yapması ve o işten para kazanıyor olması anlamı go terimi dahilinde kullanılmamaktadır.





Çince1: 职业 (zhi2 ye4)
Çince2: 专业 (zhuan1 ye4)
Japonca 1: 棋士 veya  碁士 (kishi)
Japonca 2: プロ (puro)
Japonca 3: 専門家 (semmonka)
Japonca 4: 玄人 (kurouto)
Korece 1: 바둑기사 (badukgisa)
Korece 2: 프로 (pro)
Türkçe 1: Uzman
Türkçe 2: Profesyonel**


Go Uzmanlığı Veren Kurumlar

Go uzmanları, Asya’da bulunan bir uzmanlık derecelendirme kuruluşuyla bağlantılıdırlar. Bu konuda şu an hizmet vermekte olan kuruluşlar şu şekildedir:

·   Japonya’da Nihon Ki-in ve Kansai Ki-in

·  Güney Kore’de Hankuk Kiwon

·  Çin’de Zhongguo Qiyuan

·   Tayvan’da Tayvan Qiyuan

Hepsi de 20yy.’da kurulmuştur. Japanya’da daha ufak gruplar da mevcuttur. Diğer ülkelerde uzmanlığa ilişkin bir sistem mevcut değildir ama yine de Avrupa ve A.B.D.’de bu yönde bazı girişimler olmuştur.

Uzmanların gelir kaynakları

Her ne kadar uzmanlık derecelendirme kuruluşları yeni bir oluşum olsa da “uzman” oyuncu kavramı yüzyıllardır mevcuttur. Bu niteliğe sahip bir go ya da şogi oyuncusuna Japonca 棋士 (kishi) denilmektedir.

Öğretmenlik, uzmanların genelinin birincil gelir kaynağıdır. Turnuva oyunları da pek çok uzman için gelir desteği oluşturmaktadır ancak bu oldukça küçük sayıda bir grup için birincil derecede önemli bir gelir kaynağıdır.

Amatör go oyuncularından bazısı go öğretir ve go hakkında yazılar yazar ve bu yoldan para kazanırlar. Yukarıda bahsi geçen Go derneklerinden birine bağlı olmadıkları sürece, amatör olarak kabul edilirler (yani uzman değillerdir). Kikuchi uzmanlık derecesi bulunmayan güçlü oyunculara bir örnektir. Yasunaga’nın uzmanlık diploması mevcuttur ama uzmanlık derecesini almamıştır veya tamamlamamıştır (kendisi Dünya Amatör Go Şampiyonası’nda (WAGC) oynamıştır).

Efsanevi go uzmanları

Meiji Yeniden Yapılanma dönemi öncesinde, Japonya’da dört farklı okul, go oyununu düzenlerdi.  Bu okullar Şogunluklar tarafından desteklenir ve en önemli oyunlarını şogunun önünde oynarlardı. Bir kale içinde gerçekleşen müsabakalar Japon Go tarihi için oldukça önemlidir ve şu an bizlerin incelediği pek çok oyuncunun saygınlık kazanması bu sayede mümkün olmuştur. Shusaku’nun şöhretinin kaynağı kalede gerçekleşen hiçbir go müsabakasını kaybetmemesindendir. Bu dört okulun kapanması sonrasında uzmanlık derecelendirme kurumu olarak bizim şimdi bildiğimiz hali ile Nihon Ki-in ve Kansai Ki-in ortaya çıkmıştır.

Günümüzde derecelendirme sistemleri ve unvanlarında değişiklikler olmuştur. Geçmişte sadece bir kişi Meijin olabilirdi o da dönemin uzman 9 danına denk gelmekteydi Günümüzde artık öyle bir ayrım yok. Pek çok oyuncu bağlı oldukları Go derneklerince verilen 9p derecesini almaya hak kazanmıştır. “Meijin” Japonya’nın en büyük unvanlarından biri olmuştur. Son Honinbo varisi olan Shusai, bu unvanın bir turnuva sonunda verilmesine izin verdi. Ama diğer dört okul bunu takip etmediler.

**Nişanyan Etimolojik Sözlük ve Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü'nde uzman ve profesyonel kelimeleri:
Profesyonel:
(TDK) 
1. sıfat Bir işi kazanç sağlamak amacıyla yapan (kimse), amatör karşıtı.
"Profesyonel boksörden, antreman bahanesiyle senin karşında dayak yemek işime gelmiyor, kızım!" - N. Hikmet
2. Ustalaşmış, uzmanlaşmış.
(Nişanyan) 
Göv 1930 - Fr. professionel meslekten, uzman Fr. profession itikat, meslek Lat. professio bir şey lehine konuşma Lat. profiteri, profess- lehe konuşmak +tion : profesör


Uzman:
(TDK)
1. Belli bir işte, belli bir konuda bilgi, görüş ve becerisi çok olan kimse, mütehassıs, kompetan.
(Nişanyan)
CepK 1935 (mütehassıs) uz (TS xiv-xviii) usta, sanatkâr, mahir +mAn : uzlaş-. Fuat Köprülü tarafından üretilen bu sözcükte +mAn ekinin Alm fachmann (uzman) sözcüğünden esinlendiği rivayet edilir.




Kaynakça:
http://www.tdksozluk.com/
http://www.nisanyansozluk.com/
http://senseis.xmp.net/?Professional
Metinde kullanılan görsel http://www.wbaduk.com/ sitesinden alınmıştır.